هدف کلی: آشنایی با نگهداری بعضی از حیوانات
اهداف جزئی:
- آشنایی با نعمت‌های خداوند و زیبایی‌های آن
- شرکت در بحث و گفت‌وگوهای کلاسی و پاسخ دادن به سؤالات
- تقویت روحیهی پرسشگری و علاقه به پرسش در زمینه‌های گوناگون
- تقویت قدرت حافظه
- تشخیص جهت حرکت
- رعایت بهداشت پس از تماس با حیوانات
- دست‌ورزی و تقویت عضلات دست
- تقویت هوش طبیعت‌گرایی (Naturalism)
- تقویت هوش کلامی/زبانی (Verbal / Linguistic)
شعر زیر را با کودکان هم‌خوانی کنید و از آنان بخواهید که یکی از نعمت‌های خدای مهربان را بیان نموده و از او سپاسگزاری کنند.
شکر خدای مهربان
که سالمیم و پُرتوان
برای مرور درس‌های گذشته، سؤالات ذیل را از نوآموزان بپرسید:
- درس 34، ج 3: چرا نباید زیاد از گوشی استفاده کنید؟ چرا نباید قبل از خواب از گوشی استفاده کنید؟
- درس 5: چند حیوان را نام ببرید که با شاخ زدن از خود دفاع می‌کنند (مانند بز و گوزن).
- درس 7: یک جوجه چطور به دنیا می‌آید؟
تصویر خوانی و تفکر: از نوآموزان بخواهید به‌دقت به تصویر کتاب نگاه کنند. از آنان بپرسید: «به نظر شما اینجا کجاست؟ چه حیواناتی را در تصویر می‌بینید؟» از نوآموزان بخواهید تا به هاله‌های بالای صفحه دقت کنند و تشخیص دهند هر هاله برای کدام حیوان است؛ و شبیه به خودش رنگ‌آمیزی نمایند.
دست‌ورزی و تشخیص جهت حرکت: از نوآموزان بخواهید تا خطوط خط‌چین فلش‌ها را پررنگ کنند. توجه نوآموزان را به جهت حرکت حیوانات درون صفحه جلب نمایید. سپس از آن‌ها بخواهید به تعداد حیواناتی که به سمت چپ یا راست حرکت می‌کنند، از فلش‌های جهت چپ یا راست پایین صفحه رنگ کنند.
دسته‌بندی بر اساس تعداد (مرور درس 5): به نوآموزان بگویید: «گل‌های کنار حیاط را دوتادوتا دسته‌بندی کنید و با مدادهای رنگی دور آن‌ها خط بسته بکشید.»
با توجه به سؤالات ذیل، با نوآموزان در این خصوص بحث و گفت‌وگو نمایید:
از نوآموزان بپرسید: «آیا شما در خانهی خود از حیوانی نگهداری می‌کنید؟ در روستا و خانه‌های حیاط‌دار، از چه حیواناتی می‌توان نگهداری کرد؟[1] آن حیوانات چه فایده‌ای برای اهل خانه دارند؟[2] نگهداری خروس چه فایده‌ای دارد؟[3] در زمان رسیدگی به حیوانات و غذا دادن به آن‌ها و تمیز کردن جایشان، چطور باید موارد بهداشتی را رعایت کرد؟»
برای مطالعه ی مربی:
میل به ارتباط با طبیعت، به‌ویژه حیوانات، از دیرباز با انسان همراه بوده است؛ خواه این نگهداری به سبب بهره‌مندی از فواید آن‌ها و خواه به سبب ارتباط عاطفی باشد. کودکان هم از این قاعده مستثنا نیستند و این تمایل، تحت عنوان هوش طبیعت‌گرایی (Naturalistic intelligence) در هوش‌های چندگانهی گاردنر بررسی می‌شود.
در منابع دینی ما، به این حس احترام گذاشته شده و به آن جهت‌دهی شده است. ضمن به رسمیت شناختن این میل درونی انسان، به نگهداری حیواناتی توصیه شده است که این نگهداری، موجب ثمره‌ی مادی و معنوی برای انسان می‌گردد؛ به‌عنوان مثال، بر روی نگهداری از حیواناتی همچون گوسفند، شتر، اسب، گربه و از پرندگان، خروس و نوعی کبوتر، تأکید ویژه شده است.[4] لازم به ذکر است که در شخصیت‌پردازی کاراکترهای کتاب نیز سعی بر این بوده تا از میان حیوانات توصیه‌شده، انتخاب شوند.
تشویق کودکان در محیط‌هایی که امکان نگهداری از حیوانات وجود دارد (مانند خانه‌های روستایی و یا ویلایی)، علاوه بر اینکه موجب افزایش هوش طبیعت‌گرایی کودک می‌شود، آنان را به شغل‌های بسیار مفید و مولد برای جامعه (مانند دامداری) علاقه‌مند می‌نماید.
[1] از حیواناتی که نگهداری آن‌ها توصیه شده است: گوسفند، شتر، اسب، گربه و از پرندگان، خروس و نوعی کبوترند (جوادی آملی، مفاتیح الحیات، نشر اسراء، 1396 ش، ص 647).
[2] پیامبر اکرم (ص) فرموده است: «خانواده‌ای که گوسفندی را نگهداری می‌کند، از برکت آن بهره‌مند است» (آملی، مفاتیح الحیات، نشر اسراء، 1396 ش، ص 647).
همچنین از آن حضرت نقل شده است که شتر، مایهی عزت و توانایی اهلش و گوسفند، مایهی برکت است و خیر و خوبی با پیشانی اسب تا قیامت گره خورده است (جوادی آملی، مفاتیح الحیات، نشر اسراء، 1396 ش، ص 646).
امام رضا (ع) فرمود: «شایسته نیست خانه‌ای از سه چیز تهی باشد که آن سه مایهی آبادانی خانه‌اند: گربه، کبوتر و خروس و بد نیست که با خروس مرغی هم باشد.»
[3] پیامبر اکرم (ص) فرمود: «خروس تاج‌دار سفید، از آشیانه صاحبش و هفت خانه اطراف آن حراست می‌کند» (جوادی آملی، مفاتیح الحیات، نشر اسراء، 1396 ش، ص 649).
پیامبر اکرم (ص) فرمود: «در خانه‌هایتان خروس نگه دارید که شیطان به خانه‌ای که در آن خروس تاج‌دار باشد، وارد نمی‌شود» (جوادی آملی، مفاتیح الحیات، نشر اسراء، 1396 ش، ص 648).
[4] جوادی آملی، مفاتیح الحیات، نشر اسراء، 1396 ش، ص 647
دو تصویر از هرکدام از حیوانات (اسب، شتر، گوسفند، گربه، خروس و کبوتر) را مقابل دو نوآموز بچینید؛ به‌صورتی که تصاویر به پشت باشند. از آن‌ها بخواهید که یک‌به‌یک کارت‌ها را برگردانند و تصویر را دیده و دوباره به پشت قرار دهند و سپس دو تصویر یکسان، از هر حیوان را پشت سرهم بردارند و به سمت رو قرار دهند (بهتر است تصویر دوم درخصوص غذا یا لانهی حیوانات باشد).
بهتر است این بازی به‌صورت چهارنفره انجام شود. بازی مذکور، برای تقویت دقت و تمرکز و تقویت حافظه‌ی دیداری نوآموزان، بسیار مناسب است. نفر اول، یک کارت برمی‌دارد؛ نفر دوم، کارت دیگری را برمی‌دارد؛ و نفر سوم کارت دیگری را. به همین صورت، بازی ادامه پیدا می‌کند. هر فردی که کارت‌های بیشتری را با هم جفت کرده باشد، برنده است.
از نوآموزان بخواهید با توجه به فعالیت 1، تصویر هر حیوانی را که دوست دارند از آن نگهداری کنند، در دفتر نقاشی خود بکشند؛ و بگویند که چگونه باید از آن مراقبت کنند.
از نوآموزان بخواهید اگر از حیوانی در خانه نگهداری می‌کنند، آن را به کلاس بیاورند؛ مثل لاک‌پشت، کبوتر، پرنده، ماهی و خرگوش. از کودکان بخواهید با دقت به صدای این حیوان گوش کنند و بگویند که به نظرشان دارد چه می‌گوید. از آن‌ها بخواهید سعی کنند صدای آن را تقلید کنند. درخصوص این حیوانات و اینکه چه کسی آن‌ها را آفریده است، با یکدیگر گفت‌وگو نمایند و نتایج مشاهدهی خود را بیان کنند.
توجه: مربی محترم، نکات بهداشتی و ایمنی در برخورد و لمس حیوانات را از قبل به کودکان توضیح دهید.